Ψυχανεμίστηκα άπειρες φορές στα σοκάκια της Βαρκελώνης, άλλοτε με ένα βιβλίο στο χέρι και άλλοτε με μια φωτογραφία. Ψάχνοντας, εβδομήντα χρόνια μετά, μέρη όπου διαδραματίστηκαν γεγονότα. Υπήρξαν φορές όπου αντί για χάρτη ακολούθησα τις διαδρομές κάποιας αφήγησης, με το νου μου αναπαράστησα ενέργειες, γύρισα πίσω στο χρόνο, μπήκα αυθαίρετα στη θέση των ηρώων, φαντασιώθηκα πλοκές και συνέχειες, ανακάλυψα κάποια από τα πραγματικά σκηνικά της δράσης...
Με τα χρόνια οι περιπλανήσεις αυτές έγιναν έξη και συνεχίζω να μεταφέρομαι φανταστικά στη Μπάρνα (μπορείς να ερωτευτείς τελικά μια πόλη;) ακολουθώντας και μυθιστορηματικά μονοπάτια, καβαλώντας π.χ. «το ποδήλατο του Λεονάρντο», ψάχνοντας την «αλήθεια για την υπόθεση Σαβόλτα», τρώγοντας και συζητώντας με τον Πέπε Καρβάλιο και τον Μονταλμπάν...
Δεν ξέρω πως θα ονόμαζαν τη φαντασιοκοπία μου αυτή ψυχαναλυτές και ψυχοτέτοιοι, εγώ πάντως την βάφτισα «βιωματική ανάγνωση της ιστορίας». Γιατί πράγματι έχει μεγάλη σημασία να ψυχανεμίζεσαι στο επίκεντρο του βιβλίου που διαβάζεις και οι περιγραφές του να αποκτούν υπόσταση. Τότε η ιστορία χαράσσεται μέσα σου και την οικειοποιείσαι με έναν πιο βαθύ και εσωτερικό τρόπο.
Ψυχανεμίστηκα άπειρες φορές λοιπόν στα σοκάκια της Βαρκελώνης και θα συνεχίσω να το κάνω σε κάθε ευκαιρία... Πήρα βιβλία και ταινίες, κράτησα σημειώσεις, τράβηξα φωτογραφίες και βίντεο, ρώτησα, συζήτησα με ανθρώπους, προσπάθησα να καταλάβω... Σκέφτηκα να φτιάξω κάτι σα ντοκιμαντέρ, βρήκα όμως χαοτικό και ασύνδετο το υλικό της συλλογής μου, οι αποστάσεις και η γλώσσα επίσης δεν βοηθούν, εν τέλει δεν ασχολήθηκα ποτέ σοβαρά με το σενάριο...
Ο έρωτας υπήρξε αιτία και αφορμή για την επαφή «με την πόλη των θαυμάτων». Για το μικρόβιο της ιστορικής ανάγνωσης υπήρξε καθοριστική η γνωριμία και η (έμμεση έστω) επαφή με τον «Παππού». Ο πρόσφατος θάνατος του οποίου εκτός από συγκίνηση μου κέντρισε ξανά την ανάγκη για ένα «ταξίδι στο παρελθόν». Στο δικό του, στο δικό μου, στο δικό μας παρελθόν...
Τους πολιτικούς μας συγγενείς και τους συντρόφους τους διαλέγουμε, γι’ αυτό ίσως και υιοθετήθηκε άμεσα το «Παππούς» που κάποιος μας ξεστόμισε αυθόρμητα για τον Abel Paz. Ήταν καλοκαίρι του 1996 και για πολλούς από εμάς τότε (αν και καλύτερα να μιλάω μόνο για τον εαυτό μου) η ισπανική επανάσταση ήταν ένα ιστορικό γεγονός, οι «Κιχώτες του Ιδανικού» μια υποσημείωση και το αντάρτικο προσωνύμιο «Abel Paz» σχεδόν άγνωστο...
Είκοσι-και-κάτι χρονών και η εκδήλωση στο Πολυτεχνείο για τα 60 χρόνια από την ισπανική επανάσταση, με πρωταγωνιστή έναν άνθρωπο που την έζησε, μου προκαλεί δέος. Ο ίδιος ο Abel Paz φροντίζει για την προσγείωση και την απομυθοποίηση, για τη σύνδεση με το παρόν, για μια εντελώς ανατρεπτική ανάγνωση της ιστορίας και των υποκειμένων της. Κάποιες ερωτήσεις έχουν επιθετικό ύφος και άστοχα τον βάζουν στη θέση του απολογητή της συμμετοχής αναρχικών στην επαναστατική κυβέρνηση. Γνωρίζω ότι από τότε ο ίδιος ήταν αντίθετος και όμως δεν το επικαλείται. Αντιστρέφει τις ερωτήσεις, σε εγκαλεί να πάρεις θέση πρακτικά και όχι θεωρητικά. Με τα λεγόμενα του αποδεικνύει ότι σχέσεις εξουσίας δημιουργούνται και «από τα κάτω» όταν δηλαδή η παθητικότητα «εξουσιοδοτεί» άλλους να δράσουν εξ ονόματος σου... Τροφή για σκέψη και προβληματισμό αλλά και γροθιά στο στομάχι η κριτική του: «πως μιλάτε για αλληλεγγύη όταν δεν είστε αλληλέγγυοι μεταξύ σας;»...
Δεκατρία χρόνια μετά και κάπου μπλέκονται οι αναμνήσεις και κυρίως η σειρά των γεγονότων. Σίγουρα όμως ακολουθούν δύο ακόμα εκδηλώσεις που παρακολουθώ και συμμετάσχω, στη Θεσσαλονίκη και στα Ν. Λιόσια, ένα συλλογικό τραπέζι προς τιμήν του Παππού και ένα αξέχαστο απόγευμα στην παιδική χαρά απέναντι από την «Ακακία» στους Αγ. Αναργύρους... Ατελείωτες εξιστορήσεις, με τις ώρες συζητήσεις και εκατοντάδες ερωτήσεις, αλλά και διάβασμα, και έτσι έννοιες όπως «όραμα», «συντροφικότητα», «κοινωνική επανάσταση», «αυτοδιαχείριση» κοκ αποκτούν άλλη βαρύτητα και σημασία... Και το μικρόβιο της ιστορικής ανάγνωσης εκκολάπτεται ήδη...
Για την ιστορία και για όσους δεν είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν το πραγματικό όνομα του Abel Paz είναι Diego Camacho. Ωστόσο είναι περισσότερο γνωστός με το επαναστατικό του ψευδώνυμο με το οποίο άλλωστε υπέγραψε και τα βιβλία που εξέδωσε. Γεννήθηκε στις 12 Αυγούστου του 1921 στην Almeria ενώ με την οικογένειά του εγκαταστάθηκαν στη Gracia της Βαρκελώνης το 1929. Έξι χρόνια αργότερα και με το που άρχισε να δουλεύει έγινε και μέλος της CNT, ενώ τον Ιούλη του 1936 με το ξέσπασμα της κοινωνικής επανάστασης κατατάσσεται στη “Φάλαγγα Ντουρούτι”. Μαζί με άλλους συντρόφους από την γειτονιά της Gracia ιδρύουν την αναρχική ομάδα «Κιχώτες του Ιδανικού» με κύριο σκοπό την υπεράσπιση των επαναστατικών αρχών της Αναρχίας. Πολεμάει επίσης στο μέτωπο της Αραγωνίας ενώ συμμετέχει και στα γεγονότα της Βαρκελώνης τον Μάη του 1937. Με την πτώση της Καταλωνίας τον Γενάρη του 1939 καταφεύγει εξόριστος στη Γαλλία όπου και κρατείται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Κατόπιν παίρνει μέρος τόσο στο γαλλικό αντάρτικο ενάντια στους ναζί όσο και στην αντιδικτατορική δράση στην Ισπανία –πράγμα που του στοιχίζει αμέτρητες ποινές και φυλακίσεις. Γράφει κυρίως βιωματικά βιβλία ωστόσο μένει στην ιστορία για την συγγραφή της βιογραφίας του Μπουαναβεντούρα Ντουρρούτι. Αμετανόητα αναρχικός “από τα γεννοφάσκια του” όπως του αρέσει να λέει, ανατρεπτικός και καυστικός, μέχρι πρόσφατα συμμετέχει σε κοινωνικές εκδηλώσεις και βρίσκεται διαρκώς σε επαφή με αγωνιστές και κινήματα.
. 
